De Palio van Siena wordt twee keer per jaar gehouden: op 2 juli en 16 augustus. De Piazza del Campo is dan het strijdtoneel voor de Palio, de spectaculaire paardenrace tussen de verschillende stadswijken van Siena. De Senesi houden hun tradities graag in ere. Zowel de indeling van de stad in contrade als de Palio zelf gaan terug tot de Middeleeuwen. Toen Siena zich in de 13de eeuw over de drie heuvelruggen begon uit te breiden, kreeg de stad haar typische Y-vorm.
De drie ‘terzi’ (stadsdelen) corresponderen met de poten van de Y: Terzo di Città, Terzo di Camollia en Terzo di S. Martino. Ieder ‘terzo’ is weer onderverdeeld in een aantal ‘contrade’ (wijken). Het zijn er in totaal 17, met ieder een eigen wapen (meestal een dier) en vaandel. Van deze 17 ‘contrade’ mogen er telkens 10, die door loting worden aangewezen, aan de Palio deelnemen. Het feest wordt omlijst door een uitgebreid randgebeuren.
Enkele dagen voor de Palio wordt de Piazza del Campo bedekt met een laag aarde. Op de dagen voorafgaand aan de wedstrijd zijn er proefraces. Aan de vooravond van de Palio wordt er in iedere ‘contrada’ feest gevierd met een groot banket. Op de dag van de Palio zelf vinden ‘s ochtends de laatste proefrennen plaats. ‘s Middags ontvangen niet alleen de ruiters (die altijd van buiten Siena komen), maar ook de paarden de zegen in de parochiekerk van de ‘contrada’ waarvoor zij uitkomen. Daarna trekt voorafgaand aan de race een lange, kleurrijke optocht naar de Campo. Uit iedere ‘contrada’ lopen vertegenwoordigers mee, gekleed in historische kostuums.
Vlak voor de race brengen trommelaars en vendelzwaaiers (één uit iedere ‘contrada’) een saluut aan het van heinde en verre toegestroomde publiek. Intussen wordt het felbegeerde vaandel waarom wordt gestreden op de tribune van de jury uitgerold. Dan worden de (ongezadelde) paarden vanaf de binnenplaats van het Palazzo Pubblico de Campo op geleid. Iedere ruiter krijgt een bullepees om zijn paard mee aan te vuren. Hij mag er ook andere paarden en ruiters mee slaan en hinderen. De paarden worden opgesteld achter een touw.
Als dat valt, barst de race los: drie ronden, die in ongeveer één minuut worden afgelegd. Het paard dat als eerste de finish passeert, is winnaar, ongeacht of de ruiter er nog opzit of tijdens de race is afgeworpen, wat met zelden gebeurt. De ruiters zijn sowieso in een weinig benijdenswaardige positie. De verliezers kunnen zich na de race maar het beste zo snel mogelijk uit de voeten maken, omdat ze anders klappen krijgen van de verhitte supporters van de verliezende ‘contrade’. De winnaar is natuurlijk de held. Hij wordt ‘s avonds uitgebreid gefêteerd tijdens het copieuze feestmaal dat aan lange tafels in de open lucht wordt aangericht. Ook het paard is daarbij te gast. Het krijgt haver en suikerklontjes op zilveren schalen. De Palio van Siena behoort tot de beroemdste spektakels in Italië. Rechtstreeks uitgezonden op de televisie brengt het evenement ook buiten Siena opwinding teweeg, die natuurlijk niet te vergelijken is met de heksenketel in de stad.